Oct 23, 2023

T5-1 เครื่องมือ Peaceful Death กับการส่งเสริมสุขภาวะทางปัญญา

บันทึกงานประชุมวิชาการระดับชาติ เครือข่ายความรู้สุขภาวะทางปัญญาครั้งที่ 1

“สุขภาวะทางปัญญา: สุขภาพ จิตวิญญาณ และสังคม”

เครื่องมือ Peaceful Death กับการส่งเสริมสุขภาวะทางปัญญา

สรุปภาพรวมการจัด

แนะนำเครื่องมือ Peaceful Death จากกลุ่ม Baojai Family และ กลุ่มขะไจ๋ ที่ผ่านการทำงานร่วมกับผู้คนหลากหลาย ทั้งผู้ป่วยมะเร็งระยะสุดท้าย ผู้ดูแลผู้ป่วย คนวัยทำงาน โดยจะเป็นการพูดคุยแลกเปลี่ยนความรู้ ความเข้าใจด้านสุขภาวะทางปัญญา ผ่านการเห็นคุณค่าของงานที่ทำและคุณค่าของชีวิต ยิ่งเข้าใกล้ความตายมากเท่าไร ยิ่งมีความเข้าใจ เกิดการพัฒนาความสัมพันธ์และเชื่อมโยงกับตัวเองมากขึ้น

หนึ่งในเครื่องมือที่ใช้ในการเตรียมตัวกับความตายคือ Death Planner มีการดูแลและวางแผนในการเตรียมตัวก่อนตาย โดยใช้สมุดเบาใจและไพ่ไขชีวิตมาช่วยให้การพูดคุยกันภายในครอบครัวง่ายขึ้น ซึ่ง “ไพ่ไขชีวิต” มีหลักการคือ ฟังผู้ป่วยอย่างตั้งใจ ไม่ตัดสินและชี้แนะ ซึ่งจะทำให้เข้าใจว่าผู้ป่วยมีความต้องการอะไร ส่วน “สมุดเบาใจ” คือการวางแผนดูแลการตายล่วงหน้า ผ่านสมุดบันทึก ทำให้เกิดการทบทวนและสำรวจคุณค่าของชีวิต โดยได้รับการคุ้มครองทางกฎหมาย ซึ่งเราสามารถออกแบบและเลือกได้เองว่าขณะป่วยน้อย ป่วยหนัก และเสียชีวิต จะเป็นแบบไหน เพราะการตายเป็นความรับผิดชอบของตัวเราเอง ทุกคนต้องเตรียมตัวเนื่องจากเราไม่สามารถแน่ใจได้ว่าใครใกล้ความตายมากที่สุด

กลุ่มขะไจ๋ (ภาษาเหนือ แปลว่า รีบๆ เร็วๆ ไวๆ) กระจายตัวทำงานกันในแต่ละพื้นที่ มีการทำงานร่วมกับชุมชนโดยเน้นไปที่กลุ่มผู้สูงอายุและผู้ดูแลเป็นหลัก เพื่อทำให้ผู้สูงอายุมีชีวิตที่ดีและมีความสุขในบั้นปลาย โดยทำงานร่วมกับกลุ่มเบาใจในการวางแผนเรื่องการดูแลผู้สูงอายุ ผ่านเครื่องมือ “การ์ดแชร์กัน” ที่ทำให้ผู้สูงอายุที่มีสติสัมปัชชัญญะครบถ้วน สามารถสื่อสารได้ง่ายขึ้น ผ่านรูปภาพและการพูดคุยด้วยความจริงใจและซื่อสัตย์ต่อตนเองมากที่สุด

นอกจากนี้ผู้ดูแลเองก็นับเป็นส่วนหนึ่งของการทำให้ผู้สูงอายุมีความสุข จึงได้มีการใช้เครื่องมือ “การ์ดแคร์คลับ” เพื่อทำให้ผู้ดูแลสามารถผ่อนคลายและมีแรงในการดูแลผู้สูงอายุได้ต่อไป โดยมีกระบวนการที่สำคัญคือ การพูดคุยแลกเปลี่ยนประสบการณ์และระบายอารมณ์ความรู้สึกระหว่างการทำกิจกรรม

ไพ่ฤดูฝนและไพ่ประตูใจ เป็นอีกหนึ่งในเครื่องมือที่จะช่วยทำให้เข้าใจและเท่าทันอารมณ์ความรู้สึกมากขึ้น โดยไพ่ฤดูฝนจะทำให้เราสามารถเข้าใจได้ว่าเรามีความต้องการอะไร โดยไม่มีการตัดสินและชี้แนะ ส่วนไพ่ประตูใจทำให้เราสามารถสะท้อนความคิด และความรู้สึกออกมาได้ ผ่านรูปภาพโดยเชื่อมโยงกับประสบการณ์ของตนเอง